Czy Twoje dziecko powinno unikać glutenu? Jak rozróżnić alergię na pszenicę, celiakię i nietolerancję glutenu?
Dziesięć lat temu większość z nas nawet nie wiedziała, co to jest gluten. Ale teraz prawie wszyscy z nas znają kogoś lub przynajmniej słyszeli o kimś, kto unika glutenu, a wersje bezglutenowe różnych potraw stały się obecnie bardzo modne. Gluten znany jest z tego, że winny jest wszelkiego rodzaju chorobom: zaparciom i biegunce, katarom, wysypce, a nawet problemom behawioralnym.
Co to jest gluten?
Gluten jest mieszaniną białek występujących w niektórych ziarnach. Jest obecny w pszenicy, życie, semolinie, orkiszu, jęczmieniu, pszenżycie, kuskusie i owsie. NIE jest natomiast obecny w ryżu, kukurydzy, quinoa, amarantusie, nie ma go też w prosie i gryce. Co do owsa – istnieje w wersji bezglutenowej. W Polsce niestety nie spotkałam się z owsem, który byłby jednocześnie organiczny i bezglutenowy – jest taki lub taki, musisz wybrać więc co dla Ciebie jest priorytetem.
Co jest nie tak z glutenem?
Gluten z jakiegoś powodu nie jest dobrze tolerowany przez ludzki organizm. Może dlatego, że nasze organizmy nie były w stanie na drodze ewolucji przyzwyczaić się do trawienia glutenu, który pojawił się w naszej diecie wraz z rewolucją neolityczną kiedy człowiek zaczął uprawiać ziemię. Może dlatego, że nigdy wcześniej na tak masową skalę i tak często nie spożywaliśmy glutenu. Gluten może powodować celiakię, reakcję autoimmunologiczną lub może podrażniać organizm w inny sposób, powodując nietolerancję glutenu czy nadwrażliwość na gluten.
Co to jest choroba trzewna czyli celiakia?
Celiakia występuje tylko u około 1% – 2% populacji (a w zachodnich nawet 5%), jednak wiele osób, które mają tę chorobę, nie wie, że ją mają, a częstość jej występowania wzrasta. Jest to choroba autoimmunologiczna, co oznacza, że organizm atakuje sam siebie. Kiedy osoba z celiakią zjada gluten, gluten zostaje potraktowany przez jej organizm jak obcy najeźdźca. Następnie układ odpornościowy robi wszystko aby go zniszczyć niestety przy okazji uszkadzając własne jelita. Objawy celiakii powodują powolny wzrost niemowląt i dzieci, a także biegunkę, gazy i wzdęcie, wysypki i wiele innych objawów, które są spowodowane właśnie uszkodzeniami jelit.
Co to jest nietolerancja glutenu czyli nadwrażliwość na gluten?
Nietolerancja glutenu i nadwrażliwość występują wtedy gdy organizm ma problem z przyswajaniem glutenu, ale nie jest to prawdziwy stan autoimmunologiczny. Objawy mogą się znacznie różnić i obejmują zaburzenia trawienne, wysypki, zaburzenia nastroju, biegunki lub zatkany nos i wiele innych. Każda osoba może być wrażliwa na praktycznie dowolny rodzaj żywności, więc gluten nie jest tutaj wyjątkowy.
Co z alergią na gluten/pszenicę?
Technicznie, alergia na gluten nie istnieje, jednak wiele osób jest uczulonych na pszenicę. Oznacza to, że kiedy jedzą pszenicę, ich organizm traktuje ją jako wroga podobnie jak w przypadku celiakii. Różnica polega na szczegółach procesów zachodzących w ciele i w objawach. Alergia na pszenicę powoduje objawy takie jak pokrzywka, wymioty i inne pokrewne objawy, katar sienny, bóle głowy, astmę i w skrajnych przypadkach anafilaksję. Tak więc, przypadkowe spożycie pszenicy u osób z bardzo silną alergią na pszenicę, w przeciwieństwie do celiakii, mogłoby potencjalnie zagrozić życiu.
Jak zdiagnozować celiakię?
Celiakię można zdiagnozować wykonując biopsję jelita. Biopsja powinna być wykonywana tylko wtedy gdy dana osoba je gluten. Kiedy osoba z celiakią unika glutenu, jej jelita zaczynają się leczyć, więc biopsja nie wykaże żadnych dowodów na celiakię. Jeśli jednak ta osoba zje gluten ponownie, znowu jelita ulegną zniszczeniu, a objawy powrócą.
Czy możliwy jest test z krwi na celiakię?
Istnieją faktycznie badania krwi, które sprawdzają celiakię. Te, a także inne badania krwi można zlecić, jeśli dziecko nie rozwija się tak szybko jak rówieśnicy. To pomaga lekarzowi zawęzić diagnozę i ustalić, czy biopsja jest potrzebna. Badania przesiewowe nie są jednak w 100% dokładne, więc biopsja jest nadal najlepszym sposobem diagnostyki celiakii. Aczkolwiek sugerowałabym to wykonać dziecku w ostateczności (oczywiście w konsultacji z lekarzem) – kiedy faktycznie wiele wskazuje na podejrzenie celiakii.
Jak zdiagnozować nietolerancję glutenu?
Nietolerancję glutenu najłatwiej rozpoznać jest stosując dietę eliminacyjną. Jeśli gluten jest całkowicie usunięty z diety, a wszystkie objawy zanikają, to wydaje się że znaleźliśmy winowajcę. Po upływie pewnego czasu bez glutenu i bez objawów, jeśli glutenu zostanie przywrócony do diety i objawy powrócą, to można wywnioskować, że istnieje pewien stopień wrażliwości na gluten.
Jak zdiagnozować alergię na pszenicę?
Alergia na pszenicę może być zdiagnozowana zarówno poprzez badanie krwi jak i testy skórne. Czasami te wyniki badań są niejednoznaczne, w takim przypadku lekarz może zalecić doustną próbę. W przypadku potencjalnych alergii pokarmowych taka próba powinna zostać wykonana pod bezpośrednim nadzorem lekarskim tak aby w przypadku ewentualnej anafilaksji można było niezwłocznie zareagować.
Czy mam więc wprowadzić dziecku dietę eliminacyjną?
Niekoniecznie. Są również badania krwi, które mogą wykazać nietolerancję glutenu (badanie kropli krwi). Badanie takie diagnozuje czy we krwi występują przeciwciała IgG przeciwko glutenowi. Jednak nie wszyscy uważają, że jest to wystarczająco skuteczne. Mogą być dobrym pierwszym narzędziem przesiewowym dla osób, które mają objawy, które wydają się być spowodowane wrażliwością na żywność. Mogą pomóc w diety eliminacyjnej, wskazując, które potrawy muszą zostać wyeliminowane i zakwestionowane.
Dobrą metodą na sprawdzenie czy dziecko może mieć alergię bądź nietolerancję na gluten jest zrobienie biorezonansu.
Skąd mam wiedzieć czy to tylko nietolerancja glutenu, celiakia czy alergia na pszenicę?
Najłatwiejsza zazwyczaj do zdiagnozowania jest alergia na pszenicę. Co do różnicy między celiakią a nietolerancję glutenu jest to już bardziej skomplikowana sprawa. Dlatego istnieje sporo kontrowersji co do tego, czy używać biopsji do diagnozowania celiakii. Objawy celiakii i nietolerancji są tak naprawdę bardzo podobne.
Czy można się wyleczyć z celiakii i nietolerancji glutenu?
W przypadku nietolerancji lub wrażliwości na celiakię lub gluten, istnieją zabiegi medycyny naturalnej mające na celu wyleczenie uszkodzenia jelit, zapobiegając tym samym dalszej nietolerancji/alergii pokarmowej, a w przypadku nietolerancji/nadwrażliwości mogą pozwalać na sporadyczne spożycie glutenu bez objawów, a nawet wręcz regularne spożycie. Istnieją też sposoby osłabienia procesu zapalnego zachodzącego w ciele, a tym samym zmniejszenia występowania innych chorób autoimmunologicznych. No i pocieszające jest, że na szczęście wiele dzieci wyrasta z alergii na żywność.
Czy moje dziecko powinno unikać glutenu?
Choć czasem diety eliminacyjne bywają szkodliwe i mogą pozbawić dziecko cennych składników odżywczych akurat w przypadku glutenu nie uważam, że ktoś rezygnujący z tego białka traci. Raczej zaczyna bardziej świadomie się odżywiać i przestaje jeść to co tak naprawdę jest dla organizmu niedobre. Chleb – jest typowym fast foodem, makarony i pizze również, nie wspominając o całej rzeszy słodyczy naładowanych syropem fruktozowo-kukurydzianym i tłuszczami trans. Unikanie glutenu poszerza horyzonty smakowe dziecka, urozmaica jego dietę. Zapchaj-kanapka przestaje być idealnym rozwiązaniem na śniadanie czy kolację – trzeba trochę pokombinować, spróbować na śniadanie różnych kasz, szejków owocowych, warzyw. Na moim blogu znajdziesz pełno przepisów bezglutenowych.
Reklama
Nietolerancją glutenu może też mieć związek z GMO.
Odstawiając więc gluten radziłabym mądre korzystanie z innych alternatywnych zbóż – tzn. wybieranie ich wersji organicznych, gdyż może okazać się, że objawy nietolerancji glutenu to tak naprawdę objawy nietolerancji pestycydów, a w szczególności Roundupu, który jest powszechnie wykorzystywany nie tylko przy uprawach roślin GMO, ale także przy osuszaniu zwykłych zbóż.
I jeszcze jedna uwaga – sam fakt unikania glutenu jeszcze wcale nie przesądza o tym, że dieta Twojego dziecka jest zdrowa. Jest cała rzesza produktów bezglutenowych, które są bardzo niezdrowe – chleby z polepszaczami, ciasteczka z cukrem i różnymi dziwnymi dodatkami w składzie, wysoko przetworzone nieorganiczne wędliny chlubiące się swoją bezglutenowością i wiele innych. Nie daj się więc zmylić, że produkt na którym jest napisane „bez glutenu” można zjadać w ciemno. Czytaj składy. Bezglutenowe są na pewno warzywa i owoce, najlepiej jak będą organiczne – to możesz na pewno spożywać i dawać dziecku bez ograniczeń.
Źródło:
http://naturopathicpediatrics.com
Noemi Demi
blog o zdrowiu dziecka i mamy
to znacznie więcej niż zwykły blog parentingowy, to inspiracja do działania, do wyboru tego co najlepsze dla Ciebie i Twojego dziecka, do zamieszania Ci w głowie i do zmian, jeśli tylko odważysz się wprowadzić je w życie.
Z miłości do BIO – naturalne witaminy, zdrowe suplementy, ekologiczna żywność i ŻYWNOŚĆ BEZGLUTENOWA
DISCLAIMER:
Moje artykuły to osobiste przemyślenia na temat szeroko pojętej tematyki zdrowotnej na bazie informacji z jak najlepiej wybranych źródeł oraz własnego doświadczenia. Nie zastępują profesjonalnej porady lekarskiej. Pamiętaj – o swoim zdrowiu i zdrowiu swoich dzieci decydujesz Ty sama.